22 maja 2020 23:53
Mało kto wie, że na Starych Powązkach, w kwaterze 234, oddalony o dwa groby od grobów studentów poległch we Lwowie w latach 1919-1920, znajduje się zapomniany grób bohatera Bitwy Warszawskiej 1920 r. - kpt. Ryszarda Downar-Zapolskiego, który poległ na polu chwały w walkach o Radzymin 14 sierpnia 1920 r., ok. godz. 10.00 rano. Kpt. Downar-Zapolski dowodził 1. batalionem 85. Pułku Strzelców Wileńskich, który w godzinach porannych przechodził przez Marki, maszerując ul. Fabryczną od strony Zielonki, mijał Pałacyk Braci Briggsów, Pusterlnik, Strugę. Pole bitwy rozciągało się tuż za wzgórzem Św. Antoniego, tuż za Strugą, w stronę Radzymina. Kpt. Ryszard Downar-Zapolski został śmiertelnie ranny na krzyrzówkach w Słupnie. Ze wzgórza Św. Antoniego w Strudze (obecnie przedmieścia Marek), naszego zapomnianego bohatera i jego walczący batalion obserwował przez lornetkę i podziwiał Premier Rządu Wincenty Witos wraz z ministrami i oficerami misji zagranicznych!
Dnia 17 sierpnia 1920 r., po uroczystej połączonej mszy pogrzebowej w Katedrze Polowej, kpt. Ryszard Downar-Zapolski wraz z ks. mjr Ignacym Skorupką, został godnie, z honorami wojskowymi pochowany na Starych Powązkach. Warszawiacy tłumnie żegnali swoich bohaterów odprowadzanych na miejsce spoczynku w połączonym kondukcie żałobnym.
Kto by przypuszczał, że nawet w roku jubileuszowym, w 100-lecie Bitwy Warszawskiej, grób bohatera, najdzielniejszego oficera służącego pod dowództwem gen. Jana Rządkowskiego, "wzór wzorów", będzie nadal zapomniany i zaniedbany?
Sto lat po jednym z najważniejszych zwycięstw oręża polskiego, sto lat po 18. decydującej bitwie w dziejach świata, dowódca wojskowy - kpt. Ryszard Downar-Zapolski, który w 27 roku życia poniósł bohaterską śmierć, broniąc wrót Warszawy przed hordami bolszewików, nigdy nie doczekał się kamiennego grobu na miarę bohatera.
Po stu latach nadal spoczywa w...
ziemnym grobie obłożonym zmurszałym płotkiem. Jeden krzyż, prawdopodobnie żeliwny, znikł bez śladu, drugi drewniany rozpada się na naszych oczach.
Pamięć oraz oddawanie czci i hołdu bohaterom z dawnych lat powinno wyrażać się przede wszystkim dbałością o grób bohatera. Ponadto, Wojsko Polskie powinno otoczyć grób bohatera Bitwy Warszawskiej, kawalera Orderu Virtuti Militari, swoją stałą opieką oraz czerpać wzorce do naśladowania z Jego wzorowej ("wzór wzorów"), bojowej postawy, do końca ukierunkowanej na służbę niepodległej Polsce. Z pewnością żadna jednostka wojskowa nie powstydziłaby się przejąć opiekę nad mogiłą kpt. Ryszarda Downar-Zapolskiego, może nawet któraś zechciałaby przyjąć nazwę Jego imienia. Dałoby to gwarancję, że przy kolejnych rocznicach imię bohatera "Cudu nad Wisłą" nie byłoby zapomniane, a mogiła nie świeciłaby tak opłakanym stanem jak obecnie.
Czy państwo polskie zda egzamin i zadba o granitowy grób swojego bohatera na obchody 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej? Czy stanie przy grobie maszt z powiewającą biało-czerwoną flagą narodową?
Do 15 sierpnia czasu zostało mało.
tekst i zdjęcia (wykonane 15 maja 2020): Bogusława Sieroszewska
