Ratusz w Bradford poznaje historię polskiego żołnierza spod Monte Cassino.

Bogusława Sieroszewska StowarzyszenieMPS

 14 maja 2016    02:28



 

Foto. Clive Whittaker

Mija już miesiąc od historycznej wizyty  w Bradford, rodzinnym mieście braci Briggsów, złożonej przez marecką delegację członków i sympatyków Stowarzyszenia Marki-Pustelnik-Struga na czele z Burmistrzem Miasta Marki Jackiem Orychem.  Prawie wszystko zostało już szczegółowo opisane w poprzednich felietonach.

marki.net.pl    kliknij tutaj

Urząd Miasta Marki     kliknij tutaj

delegacja zwiedza Bradford i Saltaire    kliknij tutaj

prezentacja dr Sary Dietz    kliknij tutaj

Jednak zbliżająca się 72. rocznica zwycięskiej dla oręża polskiego Bitwy pod Monte Cassino oraz trwający Międzynarodowy Rajd  Warszawa (Marki)-Monte Cassino są znakomitą  okazją, aby przybliżyć markowianom temat prelekcji pani Maggie Smith z Historycznego Klubu Saltaire.  Prelekcja miała miejsce 12 kwietnia br., podczas wizyty mareckiej delegacji w Ratuszu Bradford i dotyczyła biografii śp. Feliksa Czenkusza z Bradford,  żołnierza gen. Andersa, walczącego 72 lata temu pod Monte Cassino.

                                                


 

Władze Ratusza oraz zaproszeni goście, m. in. z Historycznego Klubu Saltaire, dowiedzieli się, że Feliks Czenkusz urodził się w północnej Polsce, na Pomorzu, w roku 1920. Jako dwudziestoletni żołnierz stacjonujący na Litwie, został  wywieziony w głąb Rosji  w czerwcu 1940 r., w ramach masowych wywózek polskiej kresowej ludności na Syberię. Były to regularne wywózki przeprowadzane na rozkaz Stalina.  Feliks przebywał w kilku obozach jenieckich. W 1942 wstąpił do Wojska Polskiego formowanego przez gen. Władysława Andersa.  Przeszedł szlak bojowy aż do Bolonii, walcząc pod Monte Cassino.

Na youtube dostępny jest kilkuminutowy film  z cyklu "Pokolenia odchodzą, relacje źródłowe Sybiraków z Wielkiej Brytanii", w którym żołnierz gen. Andersa Feliks Czenkusz z Bradford wspomina bitwę pod Monte Cassino.

kliknij tutaj

Nagrane wspomnienia są częścią projektu naukowego realizowanego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego 2012-2016. Kierownik projektu: dr Hubert Chudzio, Instytut Historii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.



"Zaczęliśmy obejmować stanowiska Cassino. Nasz oddział stacjonował w miasteczku, które było całkowicie zburzone, całkowicie podminowane. Ocalał w nim tylko kościół. Wieczorem widzieliśmy grupy żołnierzy, którzy szli na Monte Cassino, aby zajmować pozycje na froncie.  Grecy  z Cypru na mułach dowozili żywność. Wieczorem nasze grupy szły w stronę Cassino. My stacjonowaliśmy kilka kilometrów od Cassino.

Zbliża się czas naszej ofensywy na Monte Cassino. Była to już trzecia ofensywa na Monte Cassino.  11 maja o godz. 11.00 w nocy rozpoczęła się nawała. Dwie godziny armaty grzmiały. 2 tys. armat bez przerwy! To był ryk armat!  O godz. 1.00 w nocy ruszyliśmy z natarciem na bunkry niemieckie. Tam zginął podchorąży Patkowski z naszej kompanii.  22 lata miał, rok młodszy ode mnie. Rano się uspokoiło. Rano przyjechali podoficerowie i zdali sprawozdanie. Powiedzieli, że ponieśliśmy wielkie straty. Najgorsze było to, że artyleryjskie pociski uderzały w skały, rozbijały je, a odłamki fruwały i zabijały ludzi. Tak zginął Patkowski, właśnie tam".



Foto. Bogusława Sieroszewska

 

W 1946 roku wraz z armią Andersa Feliks Czenkusz przybył do Wielkiej Brytanii, do Bradford. Znalazł pracę w przędzalni wełny w Salts Mill w Saltaire.  Maggie Smith z wielkim szacunkiem i uznaniem wyrażała się o śp. Feliksie na spotkaniu w Ratuszu Bradford, dziękując mu za uświadomienie jej o gorzkiej prawdzie o Jałcie, o zdradzie Polski w Jałcie przez aliantów.

W Ratuszu w Bradford Maggie wyraziła przekonanie, że  gdyby nie trudny, tułaczy los Feliksa - jego zesłanie na Syberię, szlak bojowy z armią gen. Andersa oraz przymusowe życie na obczyźnie w Wielkiej Brytanii, Feliks Czenkusz najprawdopodobniej zaszedłby w życiu bardzo daleko, może nawet zostałby wielkim politykiem i mężem stanu.

Feliks Czenkusz zmarł w 2013 roku w Bradford w wieku 93 lat. Cześć Jego pamięci.

 

 

 

Galeria

zdjecie: 87810
fot. 1
fot. 2
fot. 3
fot. 4
fot. 6
fot. 7
fot. 8
fot. 9
fot. 10
fot. 11
zdjecie

Bogusława Sieroszewska

Wiceprezes Stowarzyszenia Marki-Pustelnik-Struga. Absolwentka filologii angielskiej Uniwersytetu Warszawskiego z dyplomami Cambridge. Zajmuje się nauczaniem języka angielskiego w Markach i Warszawie, również przez skype'a!

Pasja - najnowsza historia Polski: Żołnierze Niezłomni Powstania Antykomunistycznego, Sierpień'80, marecka historia angielskich Braci Briggsów, fabrykantów i dobrodziejów Marek, opisana osobiście w Roczniku Mareckim tom II.

Komentarze:

Zastrzeżenie

Opinie publikowane na łamach Portalu Społeczności Marek są prywatnymi opiniami piszących — redakcja Portalu nie ponosi za nie żadnej odpowiedzialności.
Osoby publikujące w artykułach lub zamieszczające w komentarzach wypowiedzi naruszające prawo mogą ponieść z tego tytułu odpowiedzialność karną lub cywilną.

ACTIVENET - strony www, sklepy internetowe - Marki, Warszawa

skocz do góry