31 sierpnia 2003 19:12
Powietrze wdychamy wszyscy dlatego powinniśmy dbać o to by go nie zanieczyszczać. Stwierdzenie to jest rzeczą oczywistą, tymczasem wielu mieszkańców miasta Marki zatruwa powietrze spalając swoje odpady na powierzchni ziemi lub w domowych paleniskach.
Spalane w ten sposób śmieci stanowią źródło wielu zagrożeń, gdyż razem z duszącym dymem i drażniącym zapachem ulatuje w powietrze z płonących śmieci chyba z pół "tablicy Mendelejewa" oraz setki związków organicznych, a gdy w spalanych odpadach znajdują się przedmioty wykonane z tworzyw sztucznych szkodliwość powstających związków bardzo znacznie wzrasta.
Przy spaleniu 1 kg polichlorku winylu znanego jako PCW, będącego związkiem węglowodorów z chlorem, z którego wytwarzane są izolacje przewodów elektrycznych, wykładziny podłogowe, folie, butelki, rury itp. wydziela się ponad 280 litrów trującego i żrącego chlorowodoru, który w połączeniu z wodą tworzy kwas solny.
Jeszcze groźniejsze są tworzywa będące związkami wodoru i węgla nazywane zależnie od rodzaju wiązań chemicznych i konfiguracji składnikowych atomów występujących w nich cząsteczkach :
polietylen - stosowany np. do produkcji opakowań, butelek
poliuretan - stosowany do wyrobu gąbek, myjek, uszczelek, tapicerskich wykładzin gąbczastych itp.
polipropylen z którego wyrabia się bardzo mocne włókna m.in.żyłki do wędek.
W wyniku spalenia 1 kg tego rodzaju tworzyw w powietrze ulatuje 30-50 litrów cyjanowodoru ( kwas pruski) jednej z najsilniej działających trucizn.
Tworzywa sztuczne zwykle nie składają się z jednego związku chemicznego, lecz zawierają wiele dodatków czyniących je dopiero przydatnymi do produkcji danego przedmiotu. Dodawane więc są różnego rodzaju barwniki zawierające w swoim składzie toksyczny kadm. Dodaje się także plastyfikatory i stabilizatory zatrzymujące proces starzenia się tworzyw i czyniące je elastycznymi. Są to substancje wodoroorganiczne, a także kadm i ołów. Tworzywa zawierają pozostałości rozpuszczalników i substancji odpadowych takich jak formaldehyd i niszczące warstwę ozonową freony. Wiele tworzyw zawiera dodatki substancji utrudniających palenie się ich co sprawia, że paląc się wydzielają polibromowane dibenzofurany i dioksyny. Te ostatnie należą do najsilniej poznanych dotychczas trucizn.
Szkodliwość dioksyn wiąże się z silnym działaniem mutagennym naruszając właściwą strukturę kodu genetycznego rozmnażających się komórek żywych organizmów. Przyczyniają się tym samym do powstania mutantów i nabytych zwyrodnień u potomstwa. Ponadto mają silne działanie rakotwórcze i alergizujące. W organizmie ludzkim odkładają się głównie w wątrobie i tkance tłuszczowej, a wydaleniu ulegają dopiero po kilku latach.
Źródłem zanieczyszczenia powietrza jest także spalanie zdawałoby się tak "niewinnych" odpadów jak wyroby z drewna. Jednakże i w tym przypadku wydzielają się do powietrza substancje trujące z chemicznych środków, które używane są do impregnacji tych wyrobów.
Inną grupą spalanych odpadów wywołujących skażenie powietrza są odpady gumowe. Spalanie ich powoduje emisję do powietrza setek substancji chemicznych, toksycznych i szkodliwych dla zdrowia. W zależności od składu mieszanki gumowej są to takie substancje jak tlenek i dwutlenek węgla, dwusiarczek węgla, dwutlenek siarki, amoniak, formaldehyd, pirydyna, kwas mrówkowy, kwas octowy ,chloropren, merkaptany, węglowodory aromatyczne - głównie fenol i jego pochodne, benzen, różnorodne węglowodory alifatyczne jak metan, etan, butan i in.
Oczywiście wszystkie te trucizny nie powodują działania natychmiastowego lecz gromadzą się w organizmie i z upływem czasu wzrasta ich koncentracja, a gdy zostanie przekroczony próg odporności organizmu dochodzi do wystąpienia reakcji w postaci różnorodnych objawów i dolegliwości.
Ponieważ substancje trujące ze spalania wraz z powietrzem dostają się do organizmu przez drogi oddechowe, dlatego ich działanie w pierwszej kolejności ujawnia się jako choroby górnych dróg oddechowych, nosa, zatok przynosowych, gardła i krtani wywołane działaniem drażniącym lub alergicznym na błonę śluzową pod postacią ostrych i przewlekłych nieżytów błony śluzowej.
Ponadto inne zmiany chorobowe ujawniają się na skórze, pod postacią odczynów toksyczno-alergicznych, a także w takich narządach istotnych dla dobrego zdrowia jak trzustka, wątroba i nerki.
Należy mieć nadzieję, że po przeczytaniu tej informacji osoby które palą odpady w końcu zrozumieją iż postępują niewłaściwie, narażając na utratę zdrowia siebie, swoją rodzinę i sąsiadów. Spalanie odpadów jest zabronione również przez przepisy prawa, a za naruszanie tego nakazu grozi kara grzywny lub aresztu.
Urząd Miasta Marki
Referat Ochrony Środowiska
Andrzej Kalinowski
